摘要
拉曼光谱技术以其操作简单、无损、快速、需样量少和适合含水体系分析等独特优势,加之表面增强拉曼散射技术的高灵敏特性,现已广泛应用于现场快检分析领域。该文从直接检测和间接检测两个方面,通过分析食品安全、刑事侦查、医药管理、环境监测等领域的典型示例,对拉曼光谱技术在现场快检领域中的应用及其研究进展进行了归纳总结,并展望了其在现场快检领域中的发展趋势。
Raman spectroscopy techniques have been widely used in field of on-site fast detection owing to their unique advantages such as simplicity,rapidness,nondestruction,abundant fingerprint information and low aqueous interference,etc.Especially,surface-enhanced Raman spectroscopy(SERS) technique has significantly improved the sensitivity for on-site detection,and further complemented the ultrasensitive application.Herewith,a comprehensive overview on applications of Raman spectroscopy techniques in on-site fast detection was presented.This review was divided into two parts,i.e.direct and indirect detections,including typical Raman sensing strategies for food security,criminal investigation,biomedicine management,and environmental regulation.Finally,the tendency for future development of Raman spectroscopy techniques in on-site fast detection was proposed.
引文
[1] Raman C V,Krishnan K S.Nature,1928,121:501-502.
[2] Takahiro S,Aoi K,Akira K,Rie I,Isao T,Masatsugu K,Noriyasu H,Masahiro H.Parasitol.Int.,2018,67:277-283.
[3] Albrecht M G,Creighton J A.J.Am.Chem.Soc.,1977,99:5215-5217.
[4] Zhang Z M,Zhao C,Ma Y J,Li G K.Analyst,2014,139:3614-3621.
[5] Shen W,Lin X,Jiang C Y,Li C Y,Lin H X,Huang J T,Wang S,Liu G K,Yan X M,Zhong Q L,Ren B.Angew.Chem.Int.Ed.,2015,54:7308-7312.
[6] Chen Y,Ren J Q,Zhang G N,Wu D Y,Shen A G,Hu J M.Anal.Chem.,2016,88(12):6115-6119.
[7] Zhang G N,Li J R,Shen A G,Hu J M.Phys.Chem.Chem.Phys.,2015,17:21261-21267.
[8] Wu M M,Li P,Zhu Q X,Wu M R,Li H,Lu F.Spectrochim.Acta A,2018,196:110-116.
[9] Weng S Z,Wang F,Dong R L,Qiu M Q,Zhao J L,Huang L S,Zhang D Y.Food Sci.,2018,83:1179-1185.
[10] Weng S Z,Qiu M Q,Dong R L,Wang F,Huang L S,Zhang D Y,Zhao J L.Spectrochim.Acta A,2018,200:20-25.
[11] Esra A S,Emine K T,Ismail H B.Food Sci.Technol.,2017,55(1):82-89.
[12] Zhang Q,Lee Y H,Phang I Y,Lee C K,Ling X Y.Small,2014,10(13):2703-2711.
[13] Indrasekara A S D S,Meyers S,Shubeita S,Feldman L C,Gustafsson T,Fabris L.Nanoscale,2014,6(15):8891-8899.
[14] Shi G C,Wang M L,Zhu Y Y,Shen L,Wang Y H,Ma W L,Chen Y,Li R F.Opt.Commun.,2018,401(1):28-36.
[15] Lucie ?,Vlastimil P,Jan P,Marek P.J.Raman Spectrosc.,2018,49(3):499-505.
[16] Aron H,Mikael S,Robin O,Yang Z J,Kristof L,Ruggero V,Timur S,Per O A,Mikael K.Nanoscale Commun.,2015,7(21):9405-9410.
[17] Yang T,Yang H,Zhen S J,Huang C Z.ACS Appl.Mater.Interfaces,2015,7(3):1586-1594.
[18] Li Z B,Meng G W,Huang Q,Hu X Y,He X,Tang H B,Wang Z W,Li F D.Small,2015,11(40):5452-5459.
[19] Zhao Y,Yang X,Li H,Luo Y D,Yu R P,Zhang L L,Yang Y X,Song Q J.Chem.Commun.,2015,51(95):16908-16911.
[20] Fang W,Zhang X W,Chen Y,Wan L,Huang W H,Shen A G,Hu J M.Anal.Chem.,2015,87:9217-9224.
[21] Chen L M,Liu Y N.ACS Appl.Mater.Interfaces,2011,3(8):3091-3096.
[22] Jenifier O F,Sabrina W,William O R,Michael J S,Marco A D J.Appl.Spectrosc.,2011,65(4):423-428.
[23] Zhang L X,Li P,Luo L,Bu X F,Wang X L,Zhao B,Tian Y.Appl.Spectrosc.,2017,71(10):2395-2403.
[24] Peica N,Pavel I,Pinzaru S C,Rastogi V K,Kiefer W.J.Raman Spectrosc.,2005,36(6/7):657-666.
[25] Xie Y F,Li Y,Sun Y Y,Wang H Y,Qian H,Yao W R.Spectrochim.Acta A,2012,96:600-604.
[26] Zhang Z M,Liu R,Xu D M,Liu J F.Acta Chim.Sin.(张宗绵,刘睿,徐敦明,刘景富.化学学报),2012,70:1686-1689.
[27] Zhang Z Y,Liu J,Wang H Y.Anal.Lett.,2015,48(12):1930-1940.
[28] Chen Z Y,Li G K,Zhang Z M.Anal.Chem.,2017,89(17):9593-9600.
[29] Cui Y.Study on Detection of the Use of Methenamine in Starch Products with SERS.Harbin:Haerbin Institute of Technology(崔宇.利用SERS技术检测淀粉中乌洛托品的研究.哈尔滨:哈尔滨工业大学),2013.
[30] Jia B S,Hasi W L J,Lin X,Yang F,Lü Z W.J.Spectrosc.Spectral Anal.(贾宝申,哈斯乌力吉,林翔,杨芳,吕志伟.光谱学与光谱分析),2014,34(2):432-434.
[31] Li Y,Xie Y F,Qian H,Yao W R.J.Sci.Technol.Food Ind.(李言,谢云飞,钱和,姚卫蓉.食品工业科技),2013,34(11):307-312.
[32] Yang C B,Song G L,Bao N,Luo M,Sun H D,Yang H B.J.Food Sci.Technol.(杨昌彪,宋光林,包娜,罗明,孙海达,杨鸿波.食品科技),2014,39(6):294-298.
[33] Li D,Duan H Z,Ma Y D,Deng W.Anal.Chem.,2018,90(9):5719-5727.
[34] Yang H R,Xiang Y,Guo X Y,Wu Y P,Wen Y,Yang H F.Sens.Actuators B,2018,271:118-121.
[35] Wrona M,Salafranca J,Rocchia M,Nerin C.Spectroscopy,2015,30(7):40-45.
[36] Sun Y Y,Xie Y F,Wang H Y,Qian H,Yao W R.J.Appl.Surf.Sci.,2012,261(15):431-435.
[37] Karunathilaka S R,Yakes B J,Farris S,Michael T J,Chung J K,Shah R,Mossoba M M.Food Anal.Methods,2018,11(4):969-979.
[38] Duarte L M,Paschoal D,Izumi C M S,Dolzan M D,Alves V R,Micke G A,Santos H F D,Oliveira M A L D.Food Res.Int.,2017,99:106-114.
[39] Li M H,Guo X Y,Wang H,Wen Y,Yang H F.Sens.Actuators B,2015,216:535-541.
[40] Peica N,Lehene C,Leopold N,Schlucker S,Kiefer W.J.Spectrochim.Acta A,2007,66(3):604-615.
[41] Wang S,Cheng J,Su X O.J.Sci.Agric.Sin.(王石,程劼,苏晓鸥.中国农业科学),2014,47(11):2224-2232.
[42] Wu L,Wang Z,Shen B.Nanoscale,2013,5(12):5274-5278.
[43] Liu J M,Yan L P,Liu W H,Teng Y J.J.Instrum.Anal.(刘江美,严丽萍,刘文涵,滕渊洁.分析测试学报),2016,35(5):605-608.
[44] Liu B,Zhou P,Liu X M,Sun X,Li H,Lin M S.J.Food Bioprocess Technol.,2013,6(3):710-718.
[45] Chen K H,Shen Z G,Luo J W,Wang X Y,Sun R C.Appl.Surf.Sci.,2015,351:466-473.
[46] Luo H R,Wang X H,Huang Y Q,Lai K Q,Rasco B A,Fan Y X.J.Sci.Food Agric.,2018,98(10):3892-3898.
[47] Bonora S,Benassi E,Maris A,Tugnoli V,Ottani S,Foggia M D.J.Mol.Struct.,2013,1040:139-148.
[48] Xie Y,Mukamurezi G,Sun Y,Wang H Y,Qian H,Yao W R.Eur.Food Res.Technol.,2012,234(6):1091-1098.
[49] Saute B,Premasiri R,Ziegler L,Narayanan R.Analyst,2012,137(21):5082-5087.
[50] Fodjo E K,Riaz S,Li D W,Qu L L,Marius N P,Albert T,Long Y T.Anal.Method-UK,2012,4(11):3785-3791.
[51] Sara Y,Christian W,Dominik W,Matthias S,Liao K C,Simon N,Paolo P,Jeffrey S,Gerhard A,Bert N,Ilaria Z,Anna C S.J.Raman Spectrosc.,2017,48(2):235-242.
[52] Costa J C S,Ando R A,Sant? Ana A C,Corio P.Phys.Chem.Chem.Phys.,2012,14(45):15645-15651.
[53] Carolina C C,Simonet B M,Valcarcel M,Lendl B.J.Chromatogr.A,2012,1225:55-61.
[54] Liu B H,Han G M,Zhang Z P,Liu R Y,Jiang C L,Wang S H,Han M Y.Anal.Chem.,2012,84(1):255-261.
[55] Luca G,Santiago S C,Cruz V L,Sonia M,Sandra R,Alessandro F.J.Raman Spectrosc.,2011,42(5):980-985.
[56] Luca G,Irene I L,Jose V G R,Concepcion D,Santiago S C.Phys.Chem.Chem.Phys.,2009,11(34):7363-7371.
[57] Guerrini L,Aliaga A E,Carcamo J,Gomez-Jeria J S,Sanchez-Cortes S,Campos-Vallette M M,Garcia-Ramos J V.Anal.Chim.Acta,2008,624(2):286-293.
[58] Baigorri R,Jose M G M,Ricardo F A,Ramon A A P.Chem.Mater.,2008,20(4):1516-1521.
[59] Zdenek P,Silvie B,Jan J,Johanna K,Astrid T,Ute N,Ota S,Pavel Z.Sensors,2018,18(5):1623.
[60] Li H H,Chen Q S,Ouyang Q,Zhao J W.Food Anal.Methods,2017,10(9):3032-3041.
[61] Dmitry K,Richard P V D.Anal.Chem.,2015,87:2901-2906.
[62] Kyle C D,Igor K L.ACS Cent.Sci.,2018,4:862-867.
[63] Aron H,Kaiyu W,Michael S S,Per O A,Anja B,Tomas R.Talanta,2018,189:649-652.
[64] Xu Z H,Hao J M,Braida W,David S,Li F S,Meng X G.Langmuir,2011,27(22):13773-13779.
[65] Roberto C,Salvatore A,Francesco C,Luca F,Marcello N,Wenka S,Frank S,Luigi C,Silvana G,Daniele M,Ivano M,Federico A,Antonio P.Sensors,2016,16(1):1-18.
[66] Chen N,Ding P,Shi Y,Jin T Y,Su Y Y,Wang H Y,He Y.Anal.Chem.,2017,89(9):5072-5078.
[67] Wang K,Zhu Y J,Wu J F,Guo L,Xie J W.J.Raman Spectrosc.,2018,49:1461-1468.
[68] Kathryn Y N,Lindsey A T,Owen S F,David B D,Kimberley A F.Appl.Spectrosc.,2009,63(7):742-747.
[69] Syed K I,Yin P C,Ronald L B,Omar G,Thomas K,John R L.Chem.Phys.,2018,506:31-35.
[70] Lu F,Weng X X,Chai Y F,Yang Y J,Yu Y J,Duan G L.Chemom.Intell.Lab.Syst.,2013,127:63-69.
[71] Qi N,Li B,You H,Zhang W,Fu L,Wang Y,Chen L.Anal.Methods,2014,6:4077-4082.
[72] Liu Z,Wang L,Bian W W,Zhang M,Zhan J H.RSC Adv.,2017,7:3117-3124.
[73] Rafael J G R,Sabrina A C,Pedro H B A,Mateus D M,Priscila A,Cibely S M,Osvaldo N O J,Francisco M F,Fernando V P,Carlos J L C.Colloid Polym.Sci.,2014,292:2811-2820.
[74] Zeng Y,Ren J Q,Shen A G,Hu J M.ACS Appl.Mater.Interfaces,2016,8(41):27772-27778.