摘要
聚合物囊泡是通过聚合物自组装构筑的纳米组装体,由于其独特的空腔-膜层-冠层结构,在生物医用等领域具有较好的应用前景,因此越来越受到研究者的关注.不同于传统的均相膜囊泡,非均相膜囊泡的膜层由不相容的组分构成,呈现出微相分离的特点,具有丰富的功能.本文以近年来本课题组及国内外同行在非均相膜囊泡领域的研究成果为基础,详细论述了非均相膜囊泡的膜层结构、理论构筑与设计策略,讨论了其在生物大分子包载与递送、高效抗菌、癌症诊疗与糖尿病治疗、能源存储、水处理等领域的潜在应用,并对该领域的发展方向进行了展望.
Polymer vesicles have shown great potentials in biomedical applications. Traditional polymer vesicles have a homogeneous hydrophobic membrane, whereas one emerging vesicle has an inhomogeneous membrane, which is composed of incompatible components that can undergo micro-phase separation. Recently, scientists have been focusing on the functionalization of membranes, which endows the inhomogeneous membrane vesicles with various functionalities. In this feature article, the concept of vesicles with an inhomogeneous membrane was defined based on the previous studies in this field. The structure of the inhomogeneous membrane and its design principles were discussed. Besides, we summarized the recent advances in the vesicles with an inhomogeneous membrane, their biomedical applications such as loading and delivery of biomacromolecules, antibacterial, cancer theranostics, diabetes treatment, and other applications such as water remediation and energy storage.
引文
1 van Meer G,Voelker DR,Feigenson GW.Nat Rev Mol Cell Biol,2008,9:112-124
2 Discher DE,Eisenberg A.Science,2002,297:967-973
3 Marguet M,Bonduelle C,Lecommandoux S.Chem Soc Rev,2013,42:512-529
4 Mai Y,Eisenberg A.Chem Soc Rev,2012,41:5969-5985
5 Chen G,Jiang M.Chem Soc Rev,2011,40:2254-2266
6 Wang C,Wang Z,Zhang X.Acc Chem Res,2012,45:608-618
7 Jiang W,Zhou Y,Yan D.Chem Soc Rev,2015,44:3874-3889
8 Zhu Y,Yang B,Chen S,Du J.Prog Polym Sci,2017,64:1-22
9 Deng Z,Qian Y,Yu Y,Liu G,Hu J,Zhang G,Liu S.J Am Chem Soc,2016,138:10452-10466
10 Discher BM,Won YY,Ege DS,Lee JCM,Bates FS,Discher DE,Hammer DA.Science,1999,284:1143-1146
11 Warren NJ,Armes SP.J Am Chem Soc,2014,136:10174-10185
12 Yan Q,Yuan J,Cai Z,Xin Y,Kang Y,Yin Y.J Am Chem Soc,2010,132:9268-9270
13 Zhu Y,Liu L,Du J.Macromolecules,2012,46:194-203
14 Fan L,Lu H,Zou K,Chen J,Du J.Chem Commun,2013,49:11521-11523
15 LoPresti C,Massignani M,Fernyhough C,Blanazs A,Ryan AJ,Madsen J,Warren NJ,Armes SP,Lewis AL,Chirasatitsin S,Engler AJ,Battaglia G.ACS Nano,2011,5:1775-1784
16 Arumugam S,Vutukuri DR,Thayumanavan S,Ramamurthy V.J Am Chem Soc,2005,127:13200-13206
17 Wang FYK,Gao JY,Xiao JG,Du JZ.Nano Lett,2018,18:5562-5568
18 Duan C,Li W,Qiu F,Shi AC.ACS Macro Lett,2017,6:257-261
19 Li W,Qiu F,Yang Y,Shi AC.Macromolecules,2010,43:1644-1650
20 Guo Z,Zhang G,Qiu F,Zhang H,Yang Y,Shi AC.Phys Rev Lett,2008,101:028301
21 Chiu HC,Lin YW,Huang YF,Chuang CK,Chern CS.Angew Chem Int Ed,2008,47:1875-1878
22 Chen BY,Huang YF,Huang YC,Wen TC,Jan JS.ACS Macro Lett,2014,3:220-223
23 Mai Y,Eisenberg A.Acc Chem Res,2012,45:1657-1666
24 Song J,Huang P,Duan H,Chen X.Acc Chem Res,2015,48:2506-2515
25 Palivan CG,Goers R,Najer A,Zhang X,Car A,Meier W.Chem Soc Rev,2016,45:377-411
26 Du J,Sun H.ACS Appl Mater Interfaces,2014,6:13535-13541
27 Du J,Armes SP.J Am Chem Soc,2005,127:12800-12801
28 Mai Y,Eisenberg A.J Am Chem Soc,2010,132:10078-10084
29 Hu J,Wu T,Zhang G,Liu S.J Am Chem Soc,2012,134:7624-7627
30 Wei K,Li J,Liu J,Chen G,Jiang M.Soft Matter,2012,8:3300-3303
31 Wang J,Ni Y,Jiang W,Li H,Liu Y,Lin S,Zhou Y,Yan D.Small,2015,11:4485-4490
32 Langowska K,Palivan CG,Meier W.Chem Commun,2013,49:128-130
33 Le Meins JF,Schatz C,Lecommandoux S,Sandre O.Mater Today,2013,16:397-402
34 Chemin M,Brun PM,Lecommandoux S,Sandre O,Le Meins JF.Soft Matter,2012,8:2867-2874
35 Nam J,Vanderlick TK,Beales PA.Soft Matter,2012,8:7982-7988
36 Mable CJ,Fielding LA,Derry MJ,Mykhaylyk OO,Chambon P,Armes SP.Chem Sci,2018,9:1454-1463
37 Liu Y,Yu C,Jin H,Jiang B,Zhu X,Zhou Y,Lu Z,Yan D.J Am Chem Soc,2013,135:4765-4770
38 Du J,Chen Y,Zhang Y,Han CC,Fischer K,Schmidt M.J Am Chem Soc,2003,125:14710-14711
39 Canning SL,Smith GN,Armes SP.Macromolecules,2016,49:1985-2001
40 Derry MJ,Fielding LA,Armes SP.Prog Polymer Sci,2016,52:1-18
41 Zhou Z,Yan X,Cook TR,Saha ML,Stang PJ.J Am Chem Soc,2016,138:806-809
42 Chen D,Jiang M.Acc Chem Res,2005,38:494-502
43 Guo M,Jiang M.Soft Matter,2009,5:495-500
44 Sun H,Jiang J,Xiao Y,Du J.ACS Appl Mater Interfaces,2018,10:713-722
45 Sun H,Zhu Y,Yang B,Wang Y,Wu Y,Du J.J Mater Chem A,2016,4:12088-12097
46 Du J,Willcock H,Patterson JP,Portman I,O’Reilly RK.Small,2011,7:2070-2080
47 Liu T,Tian W,Zhu Y,Bai Y,Yan H,Du J.Polym Chem,2014,5:5077-5088
48 Sun H,Du J.Nanoscale,2018,10:17354-17361
49 Sun H,Liu D,Du J.Chem Sci,2019,10:657-664
50 Zhu Y,Fan L,Yang B,Du J.ACS Nano,2014,8:5022-5031
51 Zhu Y,Wang F,Zhang C,Du J.ACS Nano,2014,8:6644-6654
52 Mane SR,Shunmugam R.ACS Macro Lett,2014,3:44-50
53 Savariar EN,Aathimanikandan SV,Thayumanavan S.J Am Chem Soc,2006,128:16224-16230
54 Zhou C,Yuan Y,Zhou P,Wang F,Hong Y,Wang N,Xu S,Du J.Biomacromolecules,2017,18:4154-4162
55 Qin J,Liu Q,Zhang J,Chen J,Chen S,Zhao Y,Du J.ACS Appl Mater Interfaces,2015,7:14043-14052
56 Christian DA,Tian A,Ellenbroek WG,Levental I,Rajagopal K,Janmey PA,Liu AJ,Baumgart T,Discher DE.Nat Mater,2009,8:843-849
57 Yang H,Zhang C,Li C,Liu Y,An Y,Ma R,Shi L.Biomacromolecules,2015,16:1372-1381
58 Ma R,Shi L.Polym Chem,2014,5:1503-1518
59 Yang H,Ma R,Yue J,Li C,Liu Y,An Y,Shi L.Polym Chem,2015,6:3837-3846
60 Kim KT,Cornelissen JJLM,Nolte RJM,van Hest JCM.Adv Mater,2009,21:2787-2791
61 Huo M,Zhang Y,Zeng M,Liu L,Wei Y,Yuan J.Macromolecules,2017,50:8192-8201
62 Hedin LE,Illergard K,Elofsson A.J Proteome Res,2011,10:3324-3331
63 Choi HJ,Montemagno CD.Nano Lett,2005,5:2538-2542
64 Broz P,Driamov S,Ziegler J,Ben-Haim N,Marsch S,Meier W,Hunziker P.Nano Lett,2006,6:2349-2353
65 Mann S.Nat Mater,2009,8:781-792
66 Langowska K,Kowal J,Palivan CG,Meier W.J Mater Chem B,2014,2:4684-4693
67 Lomora M,Garni M,Itel F,Tanner P,Spulber M,Palivan CG.Biomaterials,2015,53:406-414
68 Song J,Cheng L,Liu A,Yin J,Kuang M,Duan H.J Am Chem Soc,2011,133:10760-10763
69 Song J,Pu L,Zhou J,Duan B,Duan H.ACS Nano,2013,7:9947-9960
70 Wu T,Ge Z,Liu S.Chem Mater,2011,23:2370-2380
71 Chen W,Du J.Sci Rep,2013,3:2162
72 Lu H,Yu L,Liu Q,Du J.Polym Chem,2013,4:3448-3452
73 Liu Q,Chen J,Du J.Biomacromolecules,2014,15:3072-3082
74 Liu Q,Chen S,Chen J,Du J.Macromolecules,2015,48:739-749
75 Xi Y,Song T,Tang S,Wang N,Du J.Biomacromolecules,2016,17:3922-3930
76 Xiao Y,Sun H,Du J.J Am Chem Soc,2017,139:7640-7647
77 Sun H,Hong Y,Xi Y,Zou Y,Gao J,Du J.Biomacromolecules,2018,19:1701-1720
78 Zou Y,He S,Du J.Chin J Polym Sci,2018,36:1239-1250
79 Shaw JE,Sicree RA,Zimmet PZ.Diabetes Res Clin Prac,2010,87:4-14
80 Matsumoto A,Ishii T,Nishida J,Matsumoto H,Kataoka K,Miyahara Y.Angew Chem Int Ed,2012,51:2124-2128
81 Mo R,Jiang T,Di J,Tai W,Gu Z.Chem Soc Rev,2014,43:3595-3629
82 Guan Y,Zhang Y.Chem Soc Rev,2013,42:8106-8121
83 Craciun I,Gunkel-Grabole G,Belluati A,Palivan CG,Meier W.Nanomedicine,2017,12:811-817
84 Griffete N,Fresnais J,Espinosa A,Wilhelm C,Bée A,Ménager C.Nanoscale,2015,7:18891-18896
85 Hu X,Zhang Y,Xie Z,Jing X,Bellotti A,Gu Z.Biomacromolecules,2017,18:649-673
86 Liu Q,Zhu H,Qin J,Dong H,Du J.Biomacromolecules,2014,15:1586-1592
87 Liu Q,Song L,Chen S,Gao J,Zhao P,Du J.Biomaterials,2017,114:23-33
88 Wang F,Xiao J,Chen S,Sun H,Yang B,Jiang J,Zhou X,Du J.Adv Mater,2018,30:1705674
89 Ren T,Liu Q,Lu H,Liu H,Zhang X,Du J.J Mater Chem,2012,22:12329-12338
90 Sanson C,Diou O,Thévenot J,Ibarboure E,Soum A,Br?let A,Miraux S,Thiaudière E,Tan S,Brisson A,Dupuis V,Sandre O,Lecommandoux S.ACS Nano,2011,5:1122-1140
91 Qin S,Geng Y,Discher D,Yang S.Adv Mater,2006,18:2905-2909
92 Lomas H,Canton I,MacNeil S,Du J,Armes S,Ryan A,Lewis A,Battaglia G.Adv Mater,2007,19:4238-4243
93 Lam SJ,O’Brien-Simpson NM,Pantarat N,Sulistio A,Wong EHH,Chen YY,Lenzo JC,Holden JA,Blencowe A,Reynolds EC,Qiao GG.Nat Microbiol,2016,1:16162
94 Taubes G.Science,2008,321:356-361
95 Brogden KA.Nat Rev Microbiol,2005,3:238-250
96 Kohanski MA,Dwyer DJ,Collins JJ.Nat Rev Microbiol,2010,8:423-435
97 Melo MN,Ferre R,Castanho MARB.Nat Rev Microbiol,2009,7:245-250
98 Zhou C,Wang M,Zou K,Chen J,Zhu Y,Du J.ACS Macro Lett,2013,2:1021-1025
99 Wang M,Zhou C,Chen J,Xiao Y,Du J.Bioconj Chem,2015,26:725-734
100 Huang T,Li H,Huang L,Li S,Li K,Zhou Y.Langmuir,2016,32:991-996
101 Xiao J,Chen W,Wang F,Du J.Macromolecules,2013,46:375-383
102 Xiao J,Du J.Polym Chem,2016,7:4647-4653
103 Geng Q,Xiao J,Yang B,Wang T,Du J.ACS Macro Lett,2015,4:511-515
104 Yu L,Hu H,Wu HB,Lou XWD.Adv Mater,2017,29:1604563
105 Hu B,Wang K,Wu L,Yu SH,Antonietti M,Titirici MM.Adv Mater,2010,22:813-828
106 Lai X,Halpert JE,Wang D.Energy Environ Sci,2012,5:5604-5618
107 Meng Y,Gu D,Zhang F,Shi Y,Yang H,Li Z,Yu C,Tu B,Zhao D.Angew Chem Int Ed,2005,44:7053-7059
108 Shi Q,Zhang R,Lv Y,Deng Y,Elzatahrya AA,Zhao D.Carbon,2015,84:335-346