摘要
本文研究了在弱碱性体系中,应用鲁米诺的电化学发光(ECL)作为酶催化反应的信号输出研制ECL生物传感器。由于酶催化反应的产物为H2O2,因此,可以通过H2O2对鲁米诺电化学发光的增敏作用来制作不同的酶生物传感器,并将它用于实际样品的检测。由于电化学发光的高灵敏度以及酶的高选择性,因此制备的酶生物传感器能够很灵敏的检测底物的含量,检测的灵敏度高,检测限低。
第一部分研究了弱碱性体系中双酶电化学发光生物传感器的制备,采用的是铂盘电极。在双酶(乳酸脱氢酶、丙酮酸氧化酶)体系中加入乳酸时,在一定的范围内,随着乳酸浓度的增加,该体系发光强度不断增加。这是由于乳酸与乳酸脱氢酶在辅酶I的作用下,反应生成丙酮酸,丙酮酸同溶解氧在丙酮酸氧化酶的作用下反应产生的过氧化氢可以增敏鲁米诺的电化学发光。将双酶通过碳纳米管附载的方式修饰在电极表面上,修饰后的检出限为8.9×10-12Mol/L。将它应用于人体汗液中乳酸的测定及其运动员耐力训练水平的预测,得到的结果满意,重现性高,稳定性好,酶膜不容易脱落。
第二部分考察了pH=8的缓冲溶液体系中,以ITO玻璃为工作电极,研究了鲁米诺电化学发光的变化情况。鲁米诺在ITO玻璃电极上的电化学发光能在较低的电位下发生,且ITO玻璃电极便宜,方便,可一次性使用。采用壳聚糖固定酶技术,我们将双酶修饰在ITO玻璃电极上,得到的结果满意,重现性高,稳定性好。
This paper studied the application of luminol’s electrochemiluminescent (ECL) in enzymatic reaction in alkaline solution. Because of H2O2 produced by enzymatic reaction can increase the ECL of luminol, with this it can be used to fabricate different enzyme biosensor. It can detect the lower concentration of samples due to the highly sensitivity of ECL and highly selectivity of enzyme.
The first part studied the fabrication of Dual enzyme biosensor with Pt electrode. An ECL-based Lactic acid (LA) biosensor is developed which signaled with luminol. LA could be oxidized under the catalysis of immobilized lactic dehydrogenase (LDH) and pyruvate oxidase (PyOD) to produce hydrogen peroxide with nicotinamide adenine dinucleotide (NAD) as coenzyme. The enzymatic generated hydrogen peroxide can enhance the ECL intensity of luminol. The ECL-based biosensor showed excellent character for LA measurement. Its linear detection limit decreased to 8.9×10-12mol/L with relative standard deviation of 4.13% (CLA 1.34×10-10mol/l, n = 6) and average recovery of 101.3%. This ECL-based LA biosensor has reached a lower detection limit. It can be applied to detect the concentration of LA in the sweat of athletes during the exercitation for evaluation of exercise degree, and get a good result.
The second part studied that the ECL mechanism of luminol on ITO electrode in the alkaline solution.The results indicated that the phenomenon that ECL of luminol on the ITO electrode could occurre under a lower voltage, and ITO was cheap and convenient. We modified the Dual enzyme in the ITO electrode, obtained satisfactory results, high reproducibility, and good stability.
引文
1. R.T. Duffort, D. Nightingale et al., J. Am. Chem.Soc.,1927,49:1858
2. Harvery N., J. Phvs. chem., 1929,33:1456
3. Frayman, Recherches, Invention., 1930,11:36
4. Bernanose A, Bremer Th. Goldfinger, P. Bull. Soc. Chim. Bely., 1947,56:269
5. Vojiir V. Collection Czech., Chem. Commun.,1954,19:864
6. L.R. Faulker,et al., J. Electroanal. Chem., 1977,10:1
7. L.R. Faulker,et al., Enzymol., 1978,57:494
8. S. M. Park, D. A. Tryk, Rev. Chem. Intermed.,1981, 4: 43
9. Maley J T, Prater K B, Bard A J., J. Amer. Chem.,1971, 93: 5959
10. Clarenbach S, Grabner E W., J. Phys. Chem.,1973, 77: 703
11. Maloy J T, Comput., Chem. Instrum.,1972, 2: 241
12. Graber E W, Electrochim., Acta.,1975, 20:7
13. Parshin G S. Khim Vysokomol. Soeclin. Neftekhim.,1973, 20, 1;CA81:78814
14. Bulyakob R G, et al., Izv. Akad. Nauk. SSSR, Ser, Khim.,1974, 8: 1916
15. Bulgakov R G, et al .1973, P8. Edited by Rafikov, S. R.,CA81:18854p
16. Tachikawa H,Bard A J., Chem. Phys. Lett,1973,19:287
17. Neriasary N, Shah S J., J. Chem. Phys.,1973,58:821
18. Tachikawa H,Bard A J., Chem. Phys. Lett.,1974,26:246
19. Matsumoto T, et al., Chem. Lett.,1972,11:1077
20. Balcerowiez K. Acta Phys.Pol. A, 1971, 39,237 CA7 : 148757p
21. Blatchford C, et al., J. Chormatography, 1985,321:227
22. Blatchford C, et al., J. Chormatography, 1985,329:281
23. Shimidzu T, Iyoda T. Kagaku, 1983, 38, 661; CA99:220901d
24. Sundaresan N S. Trans. SAEST, 1984, 19, 85:CA101:1005961
25. Lasovsky J. Czech., Chem. Commu., 1983, 48:477
26. Lasovsky J.,Grambal, F. Czech. Cs220, 15 (C1,COlN21/64) 150 ct. 1985, Appl.
81/8, 368, 13, NOV. 1981, 3pp.; CA104: 98154s.
27. Lasovsky J, Grambal, F., Bioelectrochem. Bioenergy., 1986, 15:95
28. Engstrom R C, et al., Anal. Chem., 1987, 59:670
29. Petersen S L, et al., Anal. Chem., 1988, 60:2358
30. RobertJB,et al., Anal.Chem,1989,61:2763
31. Engstrom R C, et al., J. Electroanal. Chem., 1987, 221:251
32. David J., et al, Meas., Sci. Technol., 1995, 6,1325
33. KuhnLance S., Anal. Chem., 1990, 62,1631
34. Collinson Maryanne M., et al, J. Am. Chem. Soc., 1994,116,4095
35. Bartelt Joan E., et al, J. Electochem. Soc., 1992, 139,70
36. WaltonDavidJ.,et al, Electrochem.Acta,1993,38,307
37. Heroux Jeffrey A, et al, PCR Methods Appl., 1995,4,327
38. Gudibande Satyanarayana R., et al, Mol. Cell Probes, 1992, 6,495
39. Vandeviver Caroline, et al, Genome Res., 1995,5,195
40. Schutzbank T E., SmithJ., J. Clin. Microbiol, 1995,33,3036
41. Yu Hao, et al, J. Biolumin. Chemilumin., 1995,10,239
42. Uchikura Kazuo, JPN Kokai Tokkyo Koho JP 0552, 755[9352755] Mar. 1993 Appl.91/242 544, 27Aug.1991
43.尤新奎,色谱,1995, 13, 166
44.安镜如,陈曦,陈恒分析化学,1988, 16:127
45.安镜如,陈曦.分析化学,1989,17: 917
46.安镜如,王东进.分析化学,1994, 22:1158
47.安镜如,林建国.高等学校化学学报,1992,13:593
48.安镜如,林金明,许雪琴.分析实验室,1993,12:4
49.安镜如,林建国.化学学报,1992,50:594
50.安镜如,姚晴分析化学,1990,18:867
51.孙玉刚等.光谱实验室,1999.16:611
52.孙玉刚,李应会等分析化学,2001,4:495
53.孙玉刚,崔华,林祥钦,化学学报,2000,58:567
54.孙玉刚,崔华,林样钦,化学学报,2000,58:1151
55.林样钦,孙玉刚,崔华,分析化学,1999,27:497
56. Xu G, Dong S., Electro analysis 1999, 11:1180
57. Xu G, Dong S., Microchem. J.,1999,62:259
58. Xu G,Dong S., Analyst, 1999,124:1085
59. Chengxiao Zhang, et al., J. Anal. Chim. Acta., 1998,374:105
60. Jiachu Huang, Zhujun Zhang, J. Anal. Chem., 1999,363:126
61. Xingwang Zheng, Zhujun Zhang, Analyst, 1999,124:763
62.郑兴旺,章竹君,高等学校化学学报,1999,221:124
63.郑兴旺,章竹君,分析化学,1999,27:145
64.黄家初,张成孝,章竹君分析化学,1999,27:41
65. Xingwang Zheng, et al., Anal. Lett., 1999,32:3013
66. Baoxingli, Zhujun Zhang, et al., Microchemical. J, 1999,64:374
67. Baoxingli, Zhujun Zhang, et al., Anal. Lett., 2000,33:1577
68. Baoxingli, Zhujun Zhang, et al., Talanta, 2000,51:515
69. Baoxingli, Zhujun Zhang, et al., Microchim. Acta. 2000 inpress
70.安镜如,林金明,陈曦,分析化学, 1991,19:1340
71. Haapakka K. E., Kankare J.J., Anal.Chim.Acta, 1982, 138: 263
72.安镜如,陈曦,高等学校化学学报,1989,10:1110
73.安镜如,陈曦,陈恒,分析化学, 1989,17:917
74.林祥钦,孙玉刚,崔华,分析化学,1999,27:497
75.徐国宝,董绍钧,分析化学,2001,29:103
76. Engstrom R C, Johnson K W., Anal. Chem. , 1987,59: 670
77. Hopper P, Kuhr W G., Anal. Chem. , 1994,66: 1996
78. Pantano P, Kuhr W G., Anal. Chem. , 1993,65: 2452
79. Shultz L L, Stoyanoff J S., Anal. Chem., 1996,68: 349
80. Bowling R J, et al., Anal. Chem. , 1989,61: 2763
81. Kuhr W G, Licklider L, Amankwa L., Anal. Chem., 1993,65: 277
82. Fan F F, Cliffel D, Bard A, Anal. Chem., 1998,70: 2941
83. Olik M., J. Phys. Chem., 1998,102: 1397
84. Lee W, Nieman T A., Anal. Chem., 1995,67: 1789
85. Oyama M, Okazaki S., Anal. Chem., 1998,70: 5079
86. Velaso J G., Electroanlysis, 1991, 3: 261
87. Faulkner L R, Bard A J., J. Am. Chem. Soc. , 1969,91: 209
88. Faulkner L R, Bard A J., J. Am. Chem. Soc. , 1969,91: 6495
89. Feldberg S W., J. Am. Chem. Soc. , 1966,88: 390
90. Feldberg S W., J. Phys. Chem., 1966,70: 3928
91. Faulker L R, J. Electrochem. Soc., 1977,124: 1724
92. Glass R S, Faulker L R, J. Phys. Chem., 1982,86: 1652
93. Lutmer J D, Bard A J., J. Phys. Chem., 1981,85: 1155
94. Freed D J, Faulkner L R., J. Am. Chem.Soc., 1971,93: 2097
95. Freed D J, Faulkner L R., J. Am. Chem.Soc., 1971,93: 3565
96. Freed D J, Faulkner L R.,J. Am. Chem.Soc. , 1972,94: 4790
97. Maness K M, Terrill R H., J. Am. Chem.Soc., 1996,118: 10609
98. Maness K M, Masui H, et al., J. Am. Chem.Soc., 1997,119: 3987
99. Lee J K, Yoo D, Rubner M F., Chem.Mater., 1997,9: 1710
100.Lyons C H, Abbas E D., J. Am. Chem.Soc., 1998,120: 1210
101.Wu A, Yoo D, Lee J K., J. Am. Chem.Soc. , 1999,121: 4883
102.Elliot C M, Pichot F., J. Am. Chem.Soc., 1998,120: 6781
103.Carter M T, Bard A, J. Bioconjugate Chem. 1990,1: 257
104.Rodriguez M, Bard A, Anal. Chem., 1990,62: 2658
105.Liang P, Sanchez R I, Matin M T., Anal. Chem., 1996,68: 2426
106.Downey T M, Nieman T A., Anal. Chem., 1992,64: 261
107.Jameison F, Sanchez R, Dong L., Anal. Chem., 1996,68: 1298
108.Chittock R S, Glidle A, et al., Anal. Chem., 1998,70: 4170
109.Haapakka, K. E., Kankare, J., J. Anal. Chim. Acta, 1980,118: 333
110.Haapakka, K. E., Anal. Chim. Acta, 1982,139: 229
111.Haapakka, K. E., Anal. Chim. Acta, 1982,144: 263
112.Herejk, J., Holzbocher, Z., Collect. Czech., Chem. Commun., 1984,49;1635
113.Haapakka, K. E. et al., Anal. Chim. Acta, 1985,171:259
114.顾文芳,李建军,程介克,分析化学,1992,8:45
115.Tsukagoshi K. Miyamoto K, Saiko E., Anal. Sci., 1997,13: 639
116.Collins G E., Sensors and Actuators B, 1996,202: 35
117.Forbes G A, Nieman T A., Anal. Chim. Acta, 1997,347: 289
118.Chen G N, Lin J R, Zhao Z F. Anal. Chim. Acta, 1997,341: 251
119.Ridlen J S, Klopt G J., Anal. Chim. Acta, 1997,341: 195
120.Skotty D R, Nieman T A., J. Chromatogr. B.,1995,665: 27
121.Uchikura K, Kirisawa M., Chem. Lett., 1991: 1373
122.Janusz C, J. Bioum. Chemilum., 1994,9: 1
123.Kight A W, et al., Anal. Proc., 1995,32: 125
124.Greenway G M, et al., Anal. Proc., 1995,32: 251
125.Dolman S J L et al., Anal. Commun., 1996,33: 139
126.Greenway G M, et al., Analyst., 1995,120: 2549
127.Ling P, et al., Anal. Chem., 1996,68: 2426
128.Ling P, et al., J. Am. Chem. Soc., 1996,118: 9198
129.Holeman J A, J. anal. Chim. Acta., 1993,277: 55
130.Wilson R, Barker M H, Biosens. Bioelectron., 1997,12: 277
131.Lin J M, Yamada M. , J. Microchem., 1998,58: 105
132.Yamaguchi K, et al., Clin. Diagn. Lab. Immunol., 1999,6: 697
133.Gatto Menking et al., Biosens. Bioelctron., 1995,10: 501
134.Deaver D R, Nature, 1995,377: 758
135.Holye N R, et al., Clin. Chem., 1996,42: 1576
136.Blackburn G F, et al., Clin. Chem., 1991,37: 1534
137.Greenway G M, et al., Analyst., 1995,120: 2449
138.Willam R , A new assay technology, 1996
139.Weller L, et al., Clin. Chem., 1995,41: s221
140.Moreau E, et al., Clin. Chem., 1996,42: 1450
141.张先恩,生物传感器,北京:化学工业出版社,200
142.张先恩,生物传感技术原理与应用,长春:吉林科技出版社,1991
143.Clark J L C, J. Methods Enzymol, 1979, 56: 448.
144.Lanniello R M, Yaeynyeh A M, J. Anal. Chem, 1981,
145.Wang J, Naser N, Anges I, Hui W, Chen I, J. Anal Chem., 1992, 64: 1285
146.鞠熀先,电分析化学与生物传感技术,北京:科学出版社,2006
147.屠一锋,廖春红,[ J ].分析科学学报,1997,13:189
148.张海锋,张小水,王丽娟等,[ J ].计测技术,2006 ,26:96
149.Gorton L, BremLe G, J. Anal. Chim. Acta, 1991, 249: 43
150.Armstrong F A, Lannon A M J, J. Am. Chem. Soc. 1987, 109: 7211
151.Scott D L, Paddock R M, Bowden E F, J. Electroanal. Chem. 1992, 341:307
152.Ianniello R M, Lindsay T J, Yacynych A M, J. Anal. Chem. 1982, 54: 1098
153.Narasimhan K, Wingrad L B, J. Anal. Chem. 1986, 58: 2984
154.Kajia Y, Sugai H, Iwakura I, Yoneyama H, J. Anal.Chim.1991,63:49
155.Smith E T, Ensign S A, Ludden P W, Feinberg B A, J. Biochem, 1992, 181:225
156.Sucheta A, Ackrell B A C, Cochran B, Armstrong F A, J. Nature.1992, 356:361
157.Guo L H, Hill H A O, Lawarance G A,Sanghera G S, Hopper D, J. Eletroanal. Chem. 1989, 266:379
158.Lyer R N, Schmidt W E, J. Bioelectrochem. Bioenerg, 1992, 27: 393
159.Borsari M, Azab H A, J. Bioelectrochem. Bioenerg. 1992, 27: 229
160.蔡称心,陈静,陆天虹,[ J ].中国科技化学,2003,33:511
161.江丽萍,吴霞琴,等,[ J ].上海师范大学学报(自然科学版),2003:48
162.Cooper J M, Greenough K R, McNeil C, J . Eleetroanal Chem. 1993,347:267
163.Mihaela Niculescu, Szilveszter Gaspar, Albert Schulte, et a1., J. Biosens. Bioelectron. 2004. 19: l175.
164.王海雄,吴侯,翁新楚,[ J ].上海大学学报,2003,9:428
165.Zhenjiu Lin, Jiaqi Deng, Ding Li, [J]. Anal. Chim. Acta, 2000, 407: 87
166.乔丽娜,周在德,肖丹,[ J ].化学研究与应用,2005,17,299
167.Ikariyama Y, Yamauch S, Yukiash T, Vashioda H, J. Anal. Lett, 1987, 20:1791
168.Beh S K, Moody G J, Thomas J D R, J. Analyst, 1989, 114: 29
169.Ram M K, Adami M, Paddeu S, Nicolin C, J. Nanotech. 2000, 11: 112
170.Darader M, Casero E, Pariente F, Lorenzo E, J. Anal. Chem.2000,72:3784
171.Wingrad L B, Cantin L A, Castner J F, J. Biochim. Biophys. Acta,1983, 748:21
172.Anzai J, Tezuka S, Osa T, Nakajima H, Matsuo T, J. Chem.Pharm Bull, 1987, 35:
693
173.Oyama N, Ohsaka T, Mizunuma M, Kobayashi M, J. Anal. Chem. 1988, 60: 2536
174.Yang Z, Sasaki S, Karube I, et a1. J. Anal. Chim. Acta, 1997, 357: 47
175.Schmidt A, Standfluss G C, Bilitewski U, J. Biosens. Bioelectron. 1996, ll: l139
176.Peter J, Hutter W, Stollnberger W,et a1. J. Biosens. Bioelectron, 1996, l1: 1215
177.Tag K, Lehnann M, Chan C, et a1. J. Sens Actuators B, 2000, 67: 142
178.Karyakin A A, Kotel’nikova L V, Karykina E E, Wang J, J. Anal.Chem., 2002,
74:1597
179.Yu J H, Ju H X, J. Anal.Chem, 2002, 74: 3579
180.郭文英,徐杨,黄炳强,屠一锋,苏州科技学院学报(自然科学版),2003,
20: 48
181.Tanaka M , Kamiya S, Shibue A , Namba K, Ikariyama Y, Aizawa M., J . Sensors & Actuators ,B. Chemicals ,1993, 13:184.
182.Sheng C, Yang O,Wang C M., J.Electrochem. Soc, 1998, 145: 2654.
183.Knight A W, Greenway GM., Analyst, 1994, 119 :879
184.Rubinstein I , Martin C R , Bard A, J. Anal . Chem., 1983, 5 :1580
185.Greenway GM, Knight A W, Knight J P., Analyst , 1995 , 120 :2594
186.Knight A W, Greenway GM. ,Analyst, 1996, 121:101
187.L.X. Luo, H.J. Wang, F. Peng, J. Mater. Sci. Eng. 24 (2006) 792–795.
188.Zhang X T, Zhang J, Liu Z F, et al., J. Chem. Commun., 2004, 16: 1852.
189.张国权,杨凤林,催化学报,2007,28:504.
190.杨防祖,许书楷,吴辉煌,周绍民,高等学校化学学报,1994,15:1042
191.H.J. Lee, A.W. Wark, T.T. Goodrich, S. Fang, R.M. Corn, Langmuir 21 (2005) 288
192.J.P. Zhang, Y.W. Yan, J.J. Xie, Q. Wang, Q.X. Chen, Int. J. Biol. Macromol. 40 (2007) 290 139–143. 291
193.Y. Nakae, P.J. Stoward, J. Histochem. Cytochem. 45 (1997) 1427–1432.
194. P.A. Bott, D.W.Wilson, J. Biol. Chem 109 (1935) 455–462. 293
195. G. Kemp, D. B鰊ing, R. Beneke, Am. J. Physiol. Regul. Integr. Comp. Physiol.
291 294 (2006) 235–237.
196.Sun Xuping,Du Yan,Dong Shaojun and Wang Erkang.Anal.Chem.2005,
77:8166-8169.
197.Du Yan,Wei Hui,Kang Jianzhen,Yan Jilin,Yin Xuebo,Yang Xiurong,and WangErkang.Anal.Chem:2005,77:7993-7997.
198.Masato Sawada,Masatoshi lliguchi.Thin Solid Films,1998(317):157-160
199.王智泳,郭文英,狄俊伟,屠一锋,光谱学与光谱分析,2005,1(025)1564-1567.
200. Y.F.Tu, J.W.Di, X.J.Chen, Sol-gel Science&Technology, 2005,33(2): 187.